Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 359352
Nr. 4-6
Generalbaßaussetzung vom Herausgeber
voor: Altblokfluit [viool], basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 379510
Edited from the autographs and the first edition
Wiener Urtext Edition
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 214569
nach den Pariser und Londoner Erstdrucken herausgegeben
voor: Cello, piano
Pianouittreksel, losse partij(en)
Artikelnr.: 379206
und Klavier (Orgel)
voor: Trombone, piano [orgel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 595079
für Orgel (Cembalo)
voor: Orgel [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 660598
für Violoncello und Basso continuo
voor: Cello, basso continuo
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 197988
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 359496
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 360708
op. 30
voor: für Flöte und Klavier
Artikelnr.: 113706
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 334392
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 779304
für Klavier zu 4 Händen
voor: Piano 4-handig
Artikelnr.: 360143
voor: Trombone, piano [orgel]
Pianopartituur, solopartij (viool- en bassleutel)
Artikelnr.: 337518
BWV 1001–1006
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 378868
Edited from the sources
Wiener Urtext Edition
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 491382
for Piano
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 678492
voor: Clarinet [2 Clarinets] and Piano
Partituur
Artikelnr.: 388967
for cello and piano
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 163528
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 692875
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 263252
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 144373
für Violine und Klavier
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 674112
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Boek
Artikelnr.: 461445
"The Roots, (A Tale Sonata)"
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1556995
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 1667095
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 162914
Fassung für Viola solo
voor: Altviool
Bladmuziek
Artikelnr.: 162829
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 263248
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 162087
F.Xiii-14 - Tomo 372
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 389421
voor: Viool, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 754441
Trascrizione Per Violino E Pianoforte
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 388662
Edition Schott
voor: 4 Hörner in F
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 750329
Per Pianoforte
voor: Klavecimbel
Buch
Artikelnr.: 257088
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 771106
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij, online audio (playback)
Artikelnr.: 641767
Gegenwartsmusik
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 388743
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 388429
Raccolta Di Sonate E Studi Di Autori Classici
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 265125
Klassik
voor: Dwarsfluit, piano
Boek
Artikelnr.: 395525
voor: Dwarsfluit, hobo, piano
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 150497
voor: 2 dwarsfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 404434
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 263249
voor: 2 cello's
Boek
Artikelnr.: 163923
voor: Klavecimbel [piano]
Bladmuziek
Artikelnr.: 667422
per Violino e Basso Continuo
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 290772
voor: Dwarsfluit
Bladmuziek
Artikelnr.: 165313