Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, 2 losse partijen
Artikelnr.: 418035
Wiener Urtext Edition
voor: Piano
2 muziekboeken
Artikelnr.: 208119
Three Sonatas for Flute and Harpsichord (Piano)
Edition Peters Urtext
voor: Fluit, klavecimbel [piano]
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 341942
Heft 2: Sonaten 4-6
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 392881
(Pastoral)
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 477749
Band 4: Sonaten 7 und 8
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 419244
(Set for the ABRSM Syllabus 2019–2020)
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 776394
Priestman IX
Musica Rara
voor: Altblokfluit [fluit], hobo [dwarsfluit/tenorblokfluit], basso continuo
Artikelnr.: 212016
voor: Dwarsfluit, piano
Artikelnr.: 285996
nach dem UrtextHob. XVI:27
voor: Piano
Artikelnr.: 356015
op. 1/11HWV 369
voor: Alt-Blockflöte (Flöte, Violine, Oboe) und Basso continuo
Artikelnr.: 420821
voor: für Altblockflöte und Basso continuo
Artikelnr.: 112974
für Flöte und Basso continuo
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Artikelnr.: 297748
voor: Contrabas
Bladmuziek
Artikelnr.: 479077
voor: Altblokfluit, basso continuo
FAKSIMILE
Artikelnr.: 469816
Faksimile nach dem Autograph der Paul Sacher Stiftung, Basel
Mit einem Kommentar (deutsch/englisch) von Stefan Drees
Meisterwerke der Musik im Faksimile 26
voor: Viool
Partituur (facsimile, hardcover)
Artikelnr.: 772097
Edited from the sources
Wiener Urtext Edition
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, partijen (Urtext)
Artikelnr.: 223884
"Kreutzer Sonata"
Bärenreiter Urtext
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 764101
H. 103–108
Opera Omnia
voor: Cello, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 613000
voor: Piano
Artikelnr.: 579787
Reprint of Les Oeuvres de Arcangelo Corelli, Vols. 1–3, Augener & Co., London, 1888–91
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 212937
voor: Piano
Artikelnr.: 169270
Interpretation und Aufführungspraxis
Studienbuch Musik
voor: Piano
Boek
Artikelnr.: 610156
for Trumpet in B-flat (horn) and piano (organ)
voor: Trompet (bes), piano [orgel]
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 198890
pour deux Saxophones (alto) seuls
voor: 2 saxofoons
2 speelpartituren
Artikelnr.: 101048
Dowani 3 Tempi Play Along
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, 2 solopartijen, playback online
Artikelnr.: 1019328
Arrangement for violin and piano by Anton Diabelli
Wiener Urtext Edition
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 666119
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 604449
Heft 1
Hortus Musicus
voor: Altblokfluit [fluit/hobo/viool], basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 122069
Based on the latest research, this sonata was probably composed by Nicolas Chédeville
Original Music for Recorder
voor: Altblokfluit [fluit/hobo/viool], basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 420898
für Bratsche allein
voor: Altviool
Artikelnr.: 157898
überliefert als Werke Johann Sebastian Bachs
voor: Fluit, klavecimbel obligato, basso continuo
Partituur, partijenset
Artikelnr.: 138748
for two Treble Recorders or other Melody Instruments
Hortus Musicus 245
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 122194
Nos.100-120
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 324506
Nos. 1-20
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 175284
Sonatas I-III
Bärenreiter Urtext
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, partijen (Urtext)
Artikelnr.: 116714
voor: Cello, piano
Pianopartituur, 2 solopartijen (Urtext)
Artikelnr.: 773506
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 401378
voor: 2 Alt-Blockflöten und Cembalo (Klavier); Viola da gamba (Violoncello) ad libitum
Partitur und Stimmen
Artikelnr.: 420891
"Teufelstriller"
Bärenreiter Urtext
voor: Viool, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 672343
Band 1: Sonate 1-3
Camera Flauto Amadeus 138
voor: Altblokfluit [fluit/hobo], basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 276168
Band 2: Sonaten 4-6
voor: Altblokfluit [fluit], basso continuo
Partituur, losse partij
Artikelnr.: 200263
RV 52
voor: Alt-Blockflöte und Basso continuo; Violoncello ad libitum
Artikelnr.: 420899
voor: Trombone, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 404271
from "Méthode de Clarinette"
für Klarinette und Klavier
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 123569
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 485763
Incl. Cello Version of the Horn Sonata op. 17
Edited from the sources
Wiener Urtext Edition
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 476246
Edition Schott
voor: 2 cello's
Speelpartituur
Artikelnr.: 279425