Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
aus: 12 Sonaten für 2-5 Streichinstrumente mit beziffertem Bass
Streichinstrumente einzeln oder chorisch zu besetzen
voor: 3 violen, 2 altviolen, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 106067
Klaviermusik 7~Organum Reihe 5
voor: Piano
Artikelnr.: 408279
voor: 2 trompetten
Artikelnr.: 408147
Early Ensemble Series
voor: 2 violen, cello, piano
Artikelnr.: 363600
(Facsimile)
voor: Klavecimbel [piano]
Artikelnr.: 340199
per clavicembalo e 10 strumenti
voor: Gemengd ensemble
Partituur
Artikelnr.: 389716
voor: Piano
Partituur
Artikelnr.: 420120
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 413509
voor: Altviool, piano
2 speelpartituren
Artikelnr.: 780857
für Pianoforte (Cembalo) und Violine
voor: Viool, piano
Partituur, solopartij
Artikelnr.: 654874
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 584382
Gesamtausgabe 8
voor: Viool [cello], piano
Artikelnr.: 382851
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover)
Artikelnr.: 382458
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1696118
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 161905
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 404587
voor: 2 Violoncelli and Piano
Boek
Artikelnr.: 163524
voor: 3 saxofoons (AAT)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 265685
voor: Cello, basso continuo
Artikelnr.: 584994
Edition Schott
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Losse partij(en)
Artikelnr.: 393359
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 462555
Musica Nova - Music Forum
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1162503
Performers' Facsimiles (Faksimile) (Facsimile)
voor: Viool, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 349376
zugl. Ausgabe für Horn und Klavier zum Konzert op. 120b)
voor: Hoorn, piano
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 420241
voor: 2 violen, piano
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 922237
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 560582
voor: Orgel
Orgelpartituur
Artikelnr.: 382207
Vol. 1: Sonaten 1–6
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 1202206
Hortus Musicus
voor: Altblokfluit [fluit], basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1209733
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 1004976
voor: Viool, piano
Partituur
Artikelnr.: 265174
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 853764
ars instrumentalis 018
voor: HRN SOLO
Losse partij
Artikelnr.: 168488
voor: 2 violen, 2 altviolen, violone, basso continuo
Altviool 1 (orkestpartij)
Artikelnr.: 424023
voor: Symfonieorkest
Cello, contrabas (orkestpartij)
Artikelnr.: 1351865
voor: 2 piano's
Bladmuziek
Artikelnr.: 161418
(Tempest)
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 131031
K 1-52
Oeuvres complètes pour clavier, volume 1
Le Pupitre 31
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177108
Edited from the sources
Wiener Urtext Edition
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 664002
voor: Dwarsfluit [hobo/viool], basso continuo
Artikelnr.: 158412
Wiener Urtext Edition
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 555226
K 458-506
Oeuvres complètes pour clavier, volume 10
Le Pupitre 40
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177122
K 358-407
Oeuvres complètes pour clavier, volume 8
Le Pupitre 38
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177115
für zwei Violoncelli
voor: 2 cello's
Speelpartituur
Artikelnr.: 359897
für zwei Violoncelli
voor: 2 cello's
Partijen (2)
Artikelnr.: 661104
for alto recorder and Bc
Babell ms. no. 19
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 611961
aus dem Walsh anon (California) Manuscript mit Verzierungen von William Babell
voor: Sopraanblokfluit [dwarsfluit/hobo/viool], basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 619599
Canzoni a una, Canzona a 3 voci (La Rubina), für Singstimmen oder Instrumente
Instrumentalwerke aus Il Terzo Libro delle divine lodi musicali
voor: 3 INST (BFL/VL/VDG/ZINK/POS)
Artikelnr.: 581833