Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
op. 82 + 83 + 84 + 103
Russische Musik der Moderne
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 247962
Volume 1: Sonatas 1–3
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1544009
Volume 2: Sonatas 4–6
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1544010
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 671063
voor: 2 dwarsfluiten, piano
Buch
Artikelnr.: 303661
voor: 2 trompetten, hoorn, trombone, tuba (kwintet)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 433594
... Da chiesa & da camera...
Volume 1 (Sonate I-VI)
voor: 2 violen, cello, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1629118
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 162057
for two Treble Recorders and Continuo
voor: 2 altblokfluiten, basso continuo
Partituur, partijenset
Artikelnr.: 347446
with notes on interpretation by Artur Schnabel
Volume 2 (sonatas 13-23)
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 282006
Breitkopf Urtext Edition
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 676411
Musica Rara
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 371749
24 Sonaten in all keys op. 30
Musica Rara
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 397408
Musica Rara
voor: Altblokfluit, basso continuo
Artikelnr.: 179459
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 554125
voor: Viool, cello, piano (piano trio)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 302983
Anonymous arrangement published by Simrock 1832
voor: 2 violen, altviool, 2 cello's (kwintet)
Partijenset
Artikelnr.: 580311
voor: Piano
Artikelnr.: 401117
für Violine und Generalbass
Heft II: Sonata VI - X
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 304639
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1697420
voor: VL KLAR VC
Artikelnr.: 381389
KV 570
voor: 5 Bläser und Kontrabass ad libitum
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 429284
voor: BFL BC
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 345493
KV 310
voor: Bläserquintett und Kontrabass ad libitum
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 429357
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 401309
Haydn Gesamtausgabe, Reihe XVIII, 3
voor: Piano
Boek (kritisch rapport)
Artikelnr.: 745372
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 556551
A Handbook for Performers
Boek (softcover)
Artikelnr.: 920752
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 930420
voor: Klarinet, piano
Partituur, losse partij
Artikelnr.: 168627
Lois Porter gewidmet
Soviety for the Publication of American Music, 14th Season, 1932-33
voor: Viool, piano
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 381452
voor: Viool, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 550196
Volume II
Bärenreiter Urtext
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 764098
für Violoncello und Basso continuo
MusicPartner – Klassik zum Mitspielen
voor: Cello, basso continuo
Pianopartituur, solopartij, losse partij Basso continuo, 2 Playback-CD's
Artikelnr.: 582182
Nach den Quellen - Op. 12, op. 23, op. 24 Band 1
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 1558945
Klassik
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 238323
Klassik
voor: 2 Flutes, 2 Oboes, 2 Clarinets, 2 Saxophones or 2 Violins
Partituur
Artikelnr.: 101256
voor: Sopraansaxofoon, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 240376
voor: Blockflöte
Partituur
Artikelnr.: 238499
Nos. 69-90
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 324459
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 410943
Klassik
voor: Flute Duo
Partituur
Artikelnr.: 238441
Nos.91-99
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 324462
Nos. 1-20
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 175284
Nos.61-68
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 324457
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 901347
op. 2
voor: Klavier (Cembalo) und Flöte (Violine)
Artikelnr.: 549967
voor: 2 trompetten, 2 trombones (kwartet), harmonieorkest
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 137362