Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
MusicaLady – Komponistinnen des 18. und 19. Jahrhunderts 8
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 313701
Parte prima No. 1 - 6
EMB Urtext
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 193252
Diletto Musicale
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1678345
(London, early 18th century)
voor: Klavecimbel
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 348688
für Klarinette (Viola) und Klavier
voor: Klarinet, piano
Artikelnr.: 378468
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 778596
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 379146
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 382134
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 379145
Urtext
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 383379
für Hackbrett und Tenorhackbrett(oder Bass)
voor: 2 hakkeborden
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1016982
Transcribed for Vila and Piano
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 301925
voor: Hobo, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 360554
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 379147
Diletto Musicale
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 304591
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 383100
voor: Piano
Artikelnr.: 169270
voor: Dwarsfluit, piano
Artikelnr.: 278419
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1613223
voor: Viool, piano
Artikelnr.: 413275
voor: 5 saxofoons (SAATBar)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 549369
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 193189
voor: 2 violen, cello, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 282614
(Urtext)
voor: Viola da gamba, klavecimbel
Artikelnr.: 383713
nach BWV 1027-1029
Urtext
voor: Cello, klavecimbel
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 117109
für Bratsche (original für Violine)
voor: Altviool
Bladmuziek
Artikelnr.: 665864
voor: Dwarsfluit, piano
Artikelnr.: 194948
Ausgabe für Viola und Klavier
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1670948
voor: Piano
Artikelnr.: 184623
für Viola da gamba (Viola) und Cembalo
voor: Viola da gamba [altviool], klavecimbel [piano]
Piano-partituur, solopartijen
Artikelnr.: 116781
voor: Fluit, gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 769351
voor: Dwarsfluit, piano
Partituur
Artikelnr.: 411473
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 395295
String Solo
voor: Altviool, piano
Boek
Artikelnr.: 318070
voor: Fagot, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 166480
voor: Hobo, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 166000
Urtext Collection (Carisch)
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 144679
voor: Dwarsfluit [hobo/viool], basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 238471
Piano Collection
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 316249
voor: 2 dwarsfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 165583
for viola and piano
voor: Altviool, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 760156
Sonata 68, K445 - Sonata 100, K551
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 318555
voor: Fluit, gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 769353
(M.S. 83)
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 1024909
Klassik
voor: Recorder [or Flute, or Oboe, or Violin] and Continuo
Partituur
Artikelnr.: 267400
N.24-26 e senza numero per violino e basso continuo (o violino solo ad lib)
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 602228
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 873409
Klassik
voor: Flute [or Oboe, or Violin] and Bass Continuo
Partituur
Artikelnr.: 238422