Ricordi – Bladmuziek en boeken

De Italiaanse muziekuitgeverij Ricordi had van het begin van de 19e eeuw tot ver in de 20e eeuw door inspanning, vindingrijkheid, daadkracht en talent een leidende positie binnen het muziekuitgeverswezen, die in de geschiedenis geen gelijke kent.

Bekijk hier alle piano-uittreksels, lesboeken en bladmuziek van Ricordi!

Ricordi en La Scala

Voor het begin van Ricordi moeten we twee eeuwen teruggaan in de Italiaanse muziekgeschiedenis. De uitgeverij werd in 1808 door Giovanni Ricordi (1785 – 1853), een violist en kopiist, opgericht.

Giovanni Ricordi werd in 1814 tot officiële kopiist van La Scala benoemd – hij maakte er transcripties van vocaal- en orkestmateriaal – en verwierf in 1825 het complete muziekarchief van het theater. Zijn ondernemingsgeest was reeds dermate ver ontwikkeld dat hij dé leverancier van bladmuziek voor operagezelschappen wereldwijd werd.

Italië en Duitsland

Voordat hij zijn eigen uitgeverij begon ging Giovanni Ricordi in 1807 naar Leipzig om daar bij Breitkopf & Härtel de fijne kneepjes van het vak te leren. De ervaringen die hij en zijn zoon opdeden in Duitsland vormden waarschijnlijk ook de inspiratie voor het eerste Italiaanse muziekwetenschappelijke tijdschrift “Gazzetta Musicale di Milano”, een Italiaanse variant op Breitkopfs “Allgemeiner Musikalischer Zeitung.”

Uitgevers als nieuwe hoofdrolspelers

Vergeleken met Ricordi had geen enkele andere muziekuitgeverij in Europa een dermate grote focus op muziektheater. Wanneer je Ricordi’s eerste catalogus uit 1814 vergelijkt met de tweede uit 1815, valt op dat de theatermuziek in de tweede catalogus reeds veel meer ruimte inneemt dan instrumentale muziek. Muziekuitgeverijen wisten in deze een leidende positie voor zichzelf te creëren door enerzijds de rol van impresario op zich te nemen en anderzijds de nieuwe burgerlijke klandizie, die zich vanaf de jaren 1840 ontwikkelde, op hun wenken te bedienen met voor hen geschikte bladmuziek van operabewerkingen voor zang en piano en didactische methodes om zelfstandig muziek te kunnen leren spelen en zingen.

Auteursrecht

De commerciële en culturele koppositie van muziekuitgeverijen was in het geval van Ricordi ook gebaseerd op de constante verdediging van hun intellectuele eigendom, dat volgens Giulio Ricordi (kleinzoon van de oprichter) in 1858 “een absoluut en onaantastbaar recht, dat gelijkgesteld zou moeten worden met eigendom” zou moeten zijn. Hij verdedigde hun intellectuele eigendommen dan ook regelmatig tegen piraterij in de rechtbank.

Ricordi en opera

De verdediging van uitvoeringsrechten was daarnaast ook een vorm van bescherming voor de componist. Er ontstond zo een nauwe band tussen uitgever en componist: een goed voorbeeld hiervan is de relatie tussen Verdi & Ricordi. Vanaf 1839 werkte Giuseppe Verdi samen met Giovanni Ricordi en diens zonen Tito en Giulio en bouwde met hen een nauwe vriendschap op. Dankzij Giulio Ricordi ontstond ook de samenwerking tussen Verdi en Arrigo Boito, die leidde tot de opera Otello. Verdi’s werk was in Italië enkel bij Ricordi verkrijgbaar.

Het archief van Ricordi en het einde van een dynastie.

Het archief van Ricordi is van algemeen belang. De catalogus van Ricordi bevat werken van grote componisten uit de 19e eeuw (Verdi, Puccini, Rossini), de 20e eeuw (Nono, Grisey, Varèse) en hedendaagse componisten zoals (Francesconi, Battistelli, en ook Boccadoro en Sciarrino). Het archief bevat de originele manuscripten van alle opera’s Puccini (met uitzondering van “La Rondine”) en daarnaast ook libretti, schetsen, recensies en brieven. Het gaat om een enorm erfgoed dat ook de filologische studie van bronnen mogelijk maakt. Dit erfgoed is het resultaat van generaties theatermakers uit de Ricordi-dynastie (musici, componisten, regisseurs en librettisten) die allemaal persoonlijk bijgedragen hebben aan de opbouw van dit “imperium”.

Een recentere ontwikkeling binnen Ricordi was de oprichting van het platenlabel Dischi Ricordi Spa in 1958. Sinds 2007 is Ricordi onderdeel van Universal Music Publishing Classical (UMPC). Het archief van Ricordi is bereikbaar via: www.archivioricordi.com

Meer van Ricordi:

• Opera’s van Ricordi – Bladmuziek
• Piano-uittreksels van Ricordi
• Libretti van Ricordi
• Etudes van Ricordi – Bladmuziek
• Methodes & lesboeken van Ricordi
• Boeken van Ricordi