Tsjechische barokcomponisten – Bladmuziek

Ondanks de moeilijke omstandigheden die ten tijde van de 30-jarige oorlog (en daarna) heersten in het Bohemen van de vroege 17e eeuw, drong de barok – met een vertraging van een aantal decennia – ook hier langzaam door. Bekijk hier een uitgebreide selectie bladmuziek van Tsjechische componisten uit de barok.

Ten tijden van de opkomst van de barok vond ook de gedwongen rekatholisering van Bohemen onder invloed van de Habsburgers plaats. Er werden talloze nieuwe kerken gebouwd – en deze moesten met muziek gevuld worden. De kerk- en orgelmuziek werd tot het middelpunt van het oeuvre van een merendeel van de Tsjechische componisten uit deze tijd.

Vroege barok

Een belangrijke vertegenwoordiger van de overgang van de renaissance naar de barok is de componist, dichter en wetenschapper Adam Václav Michna von Otradovic (1600?-1676). Hij verzette zich actief tegen de decadentie en het verval van het culturele leven na de Slag op de Witte Berg (1621), dat te wijten was aan het feit dat een groot deel van de protestantse geestelijken en de culturele elite het land had verlaten.
Door zijn onvermoeibare arbeid zorgde hij voor een herleving van de Tsjechische barokmuziek en werd hij het boegbeeld voor toekomstige generaties componisten.
Michna componeerde in de stijl van de vroege Italiaanse barok, maar gebruikte ook nog steeds elementen uit de renaissance. Het grootste deel van de 230 composities die bewaard zijn gebleven is kerkelijk van aard. Naast toonzettingen van teksten in het Latijn zette hij ook zijn eigen Tsjechische poëzie op muziek.

Hoge barok

Een belangrijke figuur binnen de hoge barok is de componist Pavel Josef Vejvanovský (1640-1693). Hij werkte als hoftrompettist, organist en later als leider van de hofkapel van de bisschop van Olomouc (Olmütz). Hij schreef zowel wereldlijke instrumentale muziek (hoofdzakelijk voor blazers) als kerkelijke muziek. In totaal zijn ongeveer 120 van zijn werken bewaard gebleven. Zijn compositiestijl was voornamelijk gebaseerd op modale principes, aangevuld met rijke melodieën die duidelijke wortels in de Moravische (Mährische) volksmuziek hebben.

pDe Tsjechisch-Oostenrijkse componist {link facetids="547" text="Heinrich Ignaz Franz Biber" / (1644-1704) was twee jaar lang een collega van Pavel Vejvanovský in de hofkapel. Biber trok echter al snel verder naar Salzburg waar hij aangenomen werd als kapelmeester van de hofkapel van de aartsbisschop. Zijn repertoire bestaat hoofdzakelijk uit instrumentale composities (sonates) en religieuze muziek./p

Late barok

De belangrijkste componist van de Tsjechische barok is ongetwijfeld Jan Dismas Zelenka (1679-1745). Zelenka werd muzikaal geschoold in Praag, maar trok in 1710 naar Dresden, waar hij zijn verdere kunstenaarsleven als contrabassist – en later hofcomponist – aan het vorstelijke hof doorbracht. Vanwege de ongebruikelijk hoge kwaliteit van zijn onconventionele werken wordt hij geregeld met Johann Sebastian Bach vergeleken. Zelenka richtte zich hoofdzakelijk op grote kerkelijke vocale/instrumentale werken. Meer dan 250 composities van zijn hand zijn bewaard gebleven.

Geselecteerde composities van Jan Dismas Zelenka:

• Missen van Zelenka – Bladmuziek
• Requiem van Zelenka – Bladmuziek
• Te Deum van Zelenka – Bladmuziek
• Sonates van Zelenka – Bladmuziek

Verder naar:

• Barok – Bladmuziek
• Muziek uit Tsjechië – Bladmuziek
• Tsjechische classicistische componisten
• Tsjechische romantische componisten