Olivier Messiaen – Bladmuziek

De Franse componist Olivier Messiaen was een belangrijke vernieuwer binnen de 20e-eeuwse muziekwereld die zowel via bekende werken van zijn eigen hand, zoals “Le Quator pour la fin du temps” en de grootse “Turangalila-Symfonie’ als via de bekende componisten die hij lesgaf, een blijvende indruk heeft achtergelaten op de muziek van de 20e en 21e eeuw.

Ontdek hier bladmuziek van Messiaen met daarin opgesloten talloze bijzondere klanken en een weelderige kleurenpracht en lees na de plus meer over zijn werk en zijn leven.

Leven van de componist

Olivier Eugène Prosper Charles Messiaen werd geboren in Avignon, in het zuiden van Frankrijk. Zijn moeder was dichteres en zijn vader was een academicus en leraar Engels. Als deels autodidact op piano, begon Olivier op 11-jarige leeftijd(!) zijn opleiding aan het conservatorium van Parijs, waar hij onder meer compositielessen volgde bij Charles-Marie Widor en Paul Dukas en orgelles kreeg van Marcel Dupré. Hij was een zeer succesvolle student en wist zich te onderscheiden in onder meer harmonieleer, muziekgeschiedenis, pianobegeleiding, orgelspel en improvisatie en tenslotte compositie.

Hij werd in 1931 aangesteld als organist van de Église de Saint-Trinité in Parijs en debuteerde in hetzelfde jaar op 22-jarige leeftijd als componist met de orkestsuite “Les Offrandes Oubliées” (1930). Messiaen was een zeer gelovig mens. Zijn devotie blijkt onder meer uit het grote aantal religieuze werken dat hij gedurende zijn leven geschreven heeft.

Één van zijn beroemdste werken “Le Quator pour la fin du temps” (1940) schreef hij gedurende zijn krijgsgevangenschap in Görlitz, nadat hij aan het begin van de oorlog bij Verdun gevangengenomen was.

Na zijn vrijlating uit het kamp werd hij aangesteld als docent voor harmonieleer aan het conservatorium van Parijs. Het zou nog tot 1966 duren voordat hij officieel werd aangesteld als compositiedocent, maar ondertussen waren componisten zoals Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen en vele anderen al bij hem in de leer geweest.

Olivier Messiaen kende een zeer succesvolle carrière als componist en docent en overleed in 1992 op 84-jarige leeftijd. Hij heeft een groot oeuvre achtergelaten en via zijn eigen muziek en die van zijn talloze leerlingen een onuitwisbare indruk achtergelaten op de muziek van de 20e en 21e eeuw.

De muziek van Messiaen

Messiaen was zijn leven lang zeer geïnteresseerd in muziek in allerlei verschijningsvormen. Hij bestudeerde tijdens zijn studententijd zowel muziek uit de Griekse oudheid, Gregoriaans en later ook Oosterse muziek, Indiase klassieke muziek en gamelan. Hij was zeer goed bekend met de 12-toons techniek van Schönberg en experimenteerde zelf met serialistische elementen in zijn muziek (bijvoorbeeld in “Quatre Études de Rythme (1950)), die later een bron van inspiratie zouden vormen voor componisten zoals Boulez, Stockhausen en Xenakis. Andere elementen die rol speelden in de ontwikkeling van zijn muzikale taal waren een grote liefde voor vogels en het jarenlang zeer gedetailleerde notateren van hun zang en het vermogen om klanken intern te kunnen visualiseren als vormen en kleuren (chromestesie). De synthese van al deze elementen leidde tot een geheel eigen muzikale taal die hij uiteenzette in zijn werk “Technique de mon langage musical” (1944).

Een dwarsdoorsnede van zijn werk

Enkele voorbeelden van de muziek van Messiaen waarin de verschillende unieke elementen van zijn compositiestijl zeer duidelijk naar voren komen: “L’Ascension” (1932), suite voor orkest; “Quator pour la fin du temps” (1940), voor klarinet, viool, cello en piano; “Turangalila” (1949), 10-delige symfonie voor groot orkest en ondes martenot, “Le Merle Noir” (1952) voor fluit en piano, “Catalogue d’oiseaux” (1958) voor piano, “Chronochromie” (1960), voor orkest en “Saint Francois d’Assise” (1983), opera in drie actes.

De muziek van Messiaen en gerateerde componisten in verschillende categorieën:

• Messiaen – Bladmuziek voor orgel
• Messiaen – Bladmuziek voor piano
• Messiaen – Bladmuziek voor orkest
• Messiaen – Bladmuziek voor koor
• Liederen van Messiaen – Bladmuziek
• Boeken van en over Messiaen
• Iannis Xenakis – Bladmuziek
• Pierre Boulez – Bladmuziek
• Karlheinz Stockhausen – Bladmuziek
• Ton de Leeuw – Bladmuziek
• Alexander Goehr – Bladmuziek
• Tristan Murail – Bladmuziek