The Gypsy Baron

Johan Strauß (zoon) deed ongelofelijk lang over de voltooiing van zijn operette “ Der Zigeunerbaron". Twee jaar werkte hij aan de drie bedrijven, wier verhaal is gebaseerd op een novelle van de Hongaarse schrijver Mór Jókai, voordat het werk in 1885 in het Theater aan der Wien in première ging. “ Der Zigeunerbaron” behoort tot de grootste toneelsuccessen van Strauß en is ook vandaag de dag nog zeer populair. Het verhaal speelt zich af in 1741 in de buurt van Temesvár, als Sándor Barinkay 25 jaar na de Slag bij Belgrado terugkeert naar de geboorteplaats van zijn toentertijd verstoten vader. Het familielandgoed is bezet en hij wordt eerst verliefd op een vrouw die hem vanwege zijn verloren titel bespot. Dan ontmoet hij de wondermooie Saffi, die hij ondanks haar zigeunerafkomst huwt en hierdoor nog meer wordt bespot door de gegoede burgerij. Als Barinkay de schat vindt die zijn vader had verduisterd en waarvoor hij in ballingschap ging, ontbrandt een hevige strijd om het geld waarbij uiteindelijk aan het licht komt dat Saffi de dochter is van de toentertijd gevluchtte Turkse pasja en voor haar eigen veiligheid als pleegkind bij de zigeuners opgroeide. Barinkay trekt ten oorlog om zijn eer te herstellen en een waardige echtgenoot voor Saffi te zijn. Na zijn terugkeer wordt hij tot baron verheven, krijgt alle familie-eigendommen terug en wordt nu eindelijk gelukkig met Saffi.

Muzikaal werkt Strauß in zijn “ Zigeunerbaron” de tegenstellingen tussen de gegoede Oostenrijkse burgerij en de gepassioneerde zigeuners zeer filigraan uit. Met humor en charme verbindt bij de muzikaal vertoonde verschillende leefwijzen door bijvoorbeeld de ene keer melancholische en de volgende keer energieke zigeunermuziek en Weens klinkende polka- en walsklanken tegenover elkaar te zetten. De bewerking voor blaasorkesten van de ouverture van “ Der Zigeunerbaron” biedt voor alle registers muzikale en technische uitdagingen. Hun unieke werking kan zich pas ontplooien als de musici bliksemsnel tussen de verschillende stemmingen en muziekstijlen wisselen en zowel de Oostenrijkse hoon alsook het exotische karakter van de zigeuners overtuigend kunnen overbrengen.